"Aranea nigra“ (1842) fabula
novella Ieremiae
Gotthelf in Latinum conversa.
„Si
quis studet adipisci narrandi facultatem graviorem, oportet idem
perseveret perbibere magnam artem epicam, qua animus tingendus est.
Itaque legi Ieremiae Gotthelf "Araneam nigram", quam tantum admiror,
quantum vix alterum opus litteraturae mundanae".
Thomas Mann
In valle
montanâ angustâ,
sed iucundâ die Ascensionis Domini homines se parant ad baptisma
infantis
celebrandum: natura est florentissima, homines hilariter commoti. In
prandio
sollemni et postea colloquia fiunt varia: de bonitate virorum
mulierumque, de
domûs aedificatione; qua in re tractandâ trabs quaedam
nigra novae domui
imposita causae est, cur avus narret rem, quae sequitur:
Sescentis annis ante
Iohannes de Stoffel eques Ordinis Teutonici agricolas huius vallis
tenet
servitute oppressos. Agricolae postquam coacti sunt, ut per duos annos
praediis
neglectis equiti Stoffelio aedificarent castellum, nunc iis mense Maio
struendum
est ambulacrum centum fagorum. Iidem cum essent desperati, quidam
venator
viridis auxilium pollicetur – sed mercedem postulat infantem non
baptizatum.
Tum agricolae fugiunt. Incipiunt struere ambulacrum, sed infeliciter.
Die
tertio tempestate cum magno fragore tonitribusque coortâ vir
viridis agricolis
iterum rem proponit agendam. Iidem quidem aufugiunt, sed Christina
mulier
quaedam Lindaviana suo marte facit pactionem: Vir autem viridis
Christinae
genam cum oscularetur, eadem mulier sibi videtur inflammari.
Deinde
agricolae a
Christinâ muliere diabolicâ sedati eidem assentiuntur.
Ambulacrum autem
quibusdam technis magicis perficitur recto tempore, ut agricolae
subleventur.
Primus infans neonatus a
parocho fortissimo statim postquam natus est baptizatur, agricolae
iubilant,
sed in Christinae genâ macula quaedam pungens in dies crescit.
E maculâ fit aranea nigra,
dolores Christinae fiunt intolerabiles; cum proximus infans natus
baptizetur,
aranea parit multas araneas nigras minores, quae catervatim profectae
necant
pecora.
Exoritur magna egestas,
accedit, quod eques irascitur propter boves suos necatos. Agricolae
autem
student diabolo morigerari, Christinâ ducente insidias parant
proximae mulieri
parturienti.
Nocte
procellosâ Christina
tertiam infantem matri ereptam diabolo affert. At parochus infortunium
praesagit, properat ad locum, ubi Christina diabolumest conventura,
cooritur
pugna horribilis, in qua Christina deminuta redigitur ad araneam,
diabolus
autem fugit aquam benedictam, infans servatur et baptizatur. Deinde
idem
moritur, sed etiam parochus, nigris maculis insignis, fatis concessit.
Nunc in valle saevit
bestia formidulosa. Aranea enim nigra nemini parcit, nec equitibus....
Sermo Gotthelfianus etiam
hodie ad lectorum animos habet vim maximam. Ieremias eo quod in fabulâ suâ
horrorem narrando opponit idyllio, amabilem sollemnitatem baptismalem
in diviti
praedio Emmano agendam ponit iuxta narrationem araneae nigrae
saevientis
formidulosam, animos legentium etiam vehementius commovet quam ipsi
auctores
fabularum horrificarum moderni.
Versio nostra Latina
instructa est glossario abundanti.
Bruxellis
Belgarum, in Aedibus Fundationis, q.d. "Melissa" 1998
Textus originalis primo editus est: 1842
|